Nhật Bản hôm 15/8 kỷ niệm ngày thua trận trong Đệ nhị Thế chiến với ít nhất ba bộ trưởng nội các đến viếng đền Yasukuni mà các quốc gia châu Á khác coi là biểu tượng của sự xâm lược của Nhật trong thời chiến.
Bộ trưởng Quốc phòng Minoru Kihara, Bộ trưởng An ninh Kinh tế Sanae Takaichi và Yoshitaka Shindo, lãnh đạo cơ quan phục hồi kinh tế, đã đến viếng đền ở thủ đô Tokyo.
Mười bốn tội phạm chiến tranh khét tiếng đã bị kết án, bao gồm cả thủ tướng thời chiến Hideki Tojo, nằm trong số 2,5 triệu người chết trong chiến tranh được thờ cúng tại ngôi đền này.
“Tôi muốn gửi lời chia buồn tận đáy lòng đến tất cả những người đã hy sinh mạng sống quý giá của họ và bày tỏ sự tôn kính sâu sắc nhất,” Bộ trưởng Kihara phát biểu khi viếng đền và được phát sóng trên truyền hình.
Đây là chuyến viếng đền Yasukuni đầu tiên của các quan chức chính phủ Nhật cấp cao kể từ khi Thủ tướng Fumio Kishida và Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol đồng thuận với Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden là xây dựng mối quan hệ an ninh sâu sắc hơn giữa ba bên.
“Tôi hiểu rằng tất cả họ đều đã viếng đền với tư cách cá nhân và đó không phải là việc để chính phủ bình luận,” phát ngôn nhân của chính phủ Nhật Yoshimasa Hayashi phát biểu trong một cuộc họp báo thường kỳ.
“Bày tỏ lòng tôn kính đối với những người đã hy sinh tính mạng cho đất nước là điều đương nhiên đối với bất kỳ quốc gia nào.”
Hàn Quốc, vốn từng là thuộc địa của Nhật trong 35 năm, và Trung Quốc, vốn từng bị Nhật xâm lược, coi đền Yasukuni là thỏi nam châm thu hút những người bảo thủ muốn tẩy trắng các hành động thời chiến của Nhật.
“Chính phủ chúng tôi kêu gọi các nhà lãnh đạo Nhật có trách nhiệm đối mặt với lịch sử và thể hiện sự phản tỉnh khiêm tốn và suy nghiệm thực sự,” Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cho biết.
“Đó là nền tảng quan trọng cho sự phát triển của các mối quan hệ nhìn về phía trước,” cơ quan này nói thêm trong một tuyên bố.
Trung Quốc đã phản đối nghiêm túc với phía Nhật Bản và làm rõ lập trường của mình, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết hôm 15/8.
“Hành động của một số quan chức Nhật Bản đối với đền Yasukuni một lần nữa phản ánh thái độ sai lầm của phía Nhật đối với vấn đề lịch sử,” Bộ Ngoại giao Trung Quốc ra tuyên bố nói.
Những người ủng hộ đền Yasukuni, vốn được xây dựng vào năm 1869 khi Nhật bước ra sau hơn hai thế kỷ cô lập, nói rằng ngôi đền này tưởng niệm tất cả những người bỏ mạng trong chiến tranh chứ không chỉ những người đã phát động cuộc chiến với các nước láng giềng.
“Bây giờ chúng tôi có thể sống yên ấm vì cha ông chúng tôi đã chiến đấu trong chiến tranh,” ông Yuka Watanabe, 50 tuổi, một du khách đến viếng đền, nói.
Tại ngôi đền này, những người đàn ông trong quân phục thời Đệ nhị Thế chiến đã cúi đầu và cầm cở diễu hành.
“Tôi không nghĩ chúng tôi nên quên sự hy sinh đó.”
Thủ tướng Fumio Kishida, vốn đã tuyên bố sẽ từ chức vào tháng 9, đã tránh xa ngôi đền này, thay vào đó đã gửi vật phẩm dâng cúng, truyền thông Nhật cho biết.
Không có thủ tướng Nhật đương nhiệm nào Bản đến viếng Yasukuni mà trong tiếng Nhật có nghĩa là ‘đất nước hòa bình’ kể từ khi cố Thủ tướng Shinzo Abe đến viếng vào năm 2013, hành động đã khiến Tổng thống Hoa Kỳ khi đó là ông Barrack Obama thể hiện sự bất mãn.
Reuters